تصميم گيري

تصمیم گیری ابعاد مختلف زیادی دارد. همه ما هر روز تعداد زیادی تصمیم می گیریم که از جزئی ترین مسائل و پیش پا افتاده ترین آنها تا مهمترین و سرنوشت سازترین تصمیم ها را شامل می شود. تصمیمات می‌توانند در جنبه‌های مختلفی از زندگی اتفاق بیفتند. در زندگی شخصی و فردی، در شغل، در خانواده و صدها تصمیم کوچک و بزرگ دیگر در ابعاد مختلف زندگی مان. تصمیم‌گیری در هر کدام از از آنها اصول خاص خودش را دارد که مقالات زیادی نیز در ژورنال های معتبر جهانی درباره آنها نوشته شده و تعداد زیادی از آنها نیز به زبان فارسی ترجمه شده است. اما این مقالات به صورت کاملاً تخصصی تمام ابعاد یک تصمیم را بررسی می کنند و به صورت جامع و مفصل راهکارهایی را ارائه می دهند.

ما در این مقاله قصد داریم تا به ساده ترین زبان و در عین حال کاربردی ترین راهکارها به شما بگوییم چطور می توانید در شرایطی که ناچار به تصمیم گیری هستید بهترین تصمیم ممکن را اتخاذ کنید؛

همه ما با مفهوم تصمیم گیری آشنا هستیم. در واقع به یک بیان ساده تصمیم گیری یعنی انتخاب یک راه از بین دو یا چند گزینه مختلف. این مفهوم یعنی نه گفتن به سایر گزینه ها.

در هنگام تصميم گيري بايد به نكات زير توجه كرد؛

بلوغ فكري

تصمیم گیری قبل از هرچیز به بلوغ فکری در آن زمینه نیاز دارد. اگر مادر به نوزاد یا کودک خود در زمستان لباس گرم می پوشاند بدین معناست که کودک هنوز قوه تشخیص کامل و بالغی برای انتخاب لباس مناسب برای فصل را ندارد. پس اگر اخذ تصمیمی بر عهده ما بود فرض بر این بوده که ما از بلوغ فکری برای تصمیم‌گیری در آن زمینه برخوردار هستیم. در غیر این صورت این کار بر عهده ما گذاشته نمی شد. از همین رو برای اخذ تصمیمات بزرگ باید بلوغ و شایستگی خود را اثبات کنید.

ممكن است گزينه درست يا غلطي وجود نداشته باشد

اگر من دو انتخاب برای گذران وقت در عصر امروزم را داشته باشم و آن دو گزینه شامل سینما و کتابخانه باشد، من قطعاً کتابخانه را انتخاب خواهم کرد. اما ممکن است صمیمی‌ترین دوست من تصمیمی متفاوت از تصمیم من اتخاذ کند. هیچکدام از این  تصمیم ها هیچ ایرادی ندارد. گاه در شرایط مشابه این موقعیت گزینه‌های روبروی ما صحیح و غلط ندارند. فقط به روحیات و خلق و خوی شخص وابسته هستند که در این شرایط نیاز است تا فرد شناخت نسبی از خود داشته باشد. مثال دیگر در هنگام انتخاب رشته و یا انتخاب شغل است. ممکن است به شخصی پیشنهاد یک کار دولتی رده بالا شود در حالی که خود آن شخص صاحب کسب و کار موفق خویش است. در اینجا همان شناخت فرد از خود اهمیت می یابد که بتواند با آگاهی از شخصیت خود تصمیم صحیح را اتخاذ کند.

تصميم گيري بر پايه عقل و منطق

وجه مشترکی که همه تصمیمات دارند این است که باید بر پایه عقل و منطق گرفته شوند. تا به حال شخصی ادعا نکرده که با عقلانیت و منطق تمام و با بررسی وجوه یک موقعیت تصمیمی را اتخاذ کرده و حال از اینکه با عقلش تصمیم گرفته پشیمان باشد. البته این گفته بدین معنا نیست که قطعاً تصمیمات درست قرار است نتایج مطلوبی را حاصل کنند. خیر. ممکن است به هزاران دلیل پیش‌بینی نشده اخذ یک تصمیم که در زمانی بهترین تصمیم بوده در هنگام حصول نتیجه، آن نتیجه دلخواه و مطلوب را حاصل نکند. و این بدان معنا نیست که تصمیم غلطی گرفته شده و یا بر پایه عقل و منطق نبوده است. اما به صورت کلی تصمیماتی که بر پایه عقل و منطق گرفته می شوند عموماً به نتایج خوشایندی منجر می گردند.

الزام به اخذ تصميم

اگر گاهی از گرفتن یک تصمیم مستاصل هستیم باید به این نکته توجه کنیم که آیا واقعاً گرفتن تصمیم در این شرایط لزومی دارد یا خیر. ممکن است آن موقعیت بدون تصمیم گیری ما و انجام واکنشی از جانب ما به خودی خود به بهترین شکل ممکن پیش رود و ما خود را بی جهت برای گرفتن یک تصمیم که لزومی هم نداشته به دردسر انداخته ایم.

اولويت بندي                        

اگر در شرایطی بودید که امکان تصمیم گیری و انتخاب برای تان وجود نداشت کارها را بر اساس اهمیت و فوریت آنها اولویت بندی کرده و به انجام آنها بپردازید. برای درک بهتر می توانید به مقاله اولویت بندی مراجعه کنید.

از ديد يك شخص ثالث بنگريد

اگر برای گرفتن تصمیم مردد بودید می توانید از دید شخص سومی به داستان نگاه کنید. به عنوان مثال یک فردی را که از هر لحاظ مورد تایید تان می باشد را در موقعیت خودتان تصور کنید و ببینید که اگر به جای شما بود چه تصمیمی را اتخاذ می کرد. این راهکار می تواند شما را برای تصمیم گیری بهتر هدایت کند.

درك مساله

هر زمان که مجبور به گرفتن تصمیمی بودید سعی کنید به مسئله موجود کاملاً اشراف داشته و آن را درک کرده باشید. دورنمای تصمیمی را که می خواهید بگیرید را در نظر آورید و ببینید چه عواقب یا مزایای درپی اخذ این تصمیم در انتظار شما خواهد بود.

جستجو براي راه حل هاي احتمالي ديگر

بعضی مواقع ما گمان می بریم که تنها چند گزینه محدود پیش رو داریم که از بین آنها باید تصمیم به انتخاب یکی بگیریم. درصورتی که اگر از زاویه‌ای دیگر به شرایط بنگریم ممکن است راه‌حل‌های احتمالی دیگری نیز وجود داشته باشند که ما از وجود آنها غافل بوده ایم. پس اگر تصمیمی برای شما سخت است و هیچ کدام از گزینه‌های پیش رو را نمی‌پسندید در جستجوی گزینه ها یا راه‌حل‌های احتمالی دیگر باشید.

ديگر عوامل موثر بر تصميم گيري

اكثر ما تجربه این را داشته‌ایم که پیش از این تصمیماتی را گرفته ایم که اگر در شرایط فعلی باید در آن زمینه تصمیم مشابهی را اتخاذ می‌کردیم قطعاً انتخاب متفاوتی از قبل داشتیم. عوامل زیادی در تصمیم‌گیری‌های ما نقش دارند که نباید آنها را نادیده بگیریم؛ سن، موقعیت اجتماعی، شرایط خانوادگی، بلوغ فکری کامل، وابستگی های عاطفی، عوامل فرهنگی، شناخت از خود، شخصیت، هوش، ارزش ها، تجربه و ده ها عامل دیگر خواه نا خواه در نحوه تصمیم‌گیری ما تاثیرات پنهان و پیدای خود را می‌گذارند. پس اگر در گذشته تصمیمی گرفته اید که اکنون چندان از آن راضی نبوده و نتایجش برایتان خوشایند نیست خود را در موقعیت آن زمان خود قرار دهید. احتمالاً دیگر به خود بابت اخذ آن تصمیم خورده نخواهید گرفت. اگر امکان تصحیح آن تصمیم را دارید اقدام کنید در غیر این صورت خود را برای تصمیماتی که گرفته اید سرزنش نکرده و مورد بازجویی قرار ندهید. چرا که ممکن است اگر باز هم در آن شرایط با آن تجربه قرار گیرید بار دیگر تصمیمی به جز آنچه را که قبلا گرفته بودید، نگیرید.

در انتها باید بدانید که عوامل زیادی در تصمیم های روزمره ما موثرند و ما باید با توجه به نکاتی که گفته شد سعی کنیم تا بهترین تصمیم ممکن را اتخاذ كنيم.